Trong các ngày vừa qua, thông tin về việc nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) sử dụng biện pháp CRISPR/Cas9 để tách các gene không mong muốn từ phôi người, tạo ra những con người biến đổi gene đầu tiên đã làm chấn động giới khoa học toàn cầu. Việc chỉnh sửa gene người có thể gây nên những tác hại mà chúng ta không lường trước được.
Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê phát biểu trong một video ông đăng tải trên YouTube hôm 25/11 rằng ông đã dùng cách CRISPR/Cas9 – một công cụ chỉnh sửa gene đã cách mạng hóa lĩnh vực di truyền học trong thập kỷ qua – để xóa một gene tại phôi người (gene CCR5) giúp trẻ nhỏ sinh ra có thể miễn nhiễm với HIV. Ông nói trong đoạn video rằng cặp song sinh được chỉnh sửa gene đã ra đời “khỏe mạnh sẽ như bất kỳ đứa trẻ nào khác” và được đặt tên là Lulu và Nana.
Nhưng, tuyên bố của ông Khuê về thí nghiệm của mình vẫn chưa được kiểm chứng. Hơn thế nữa, bệnh lý viện mà ông Khuê được cấp phép thí nghiệm cũng phủ nhận sự liên quan của mình.
Cộng đồng khoa học phản ứng với lời công bố này của ông Khuê bằng sự phẫn nộ và lo ngại. Thật vậy, hiện tượng không tính tới khía cạnh đạo đức của việc can thiệp vào gene người, thì việc tạo ra các thay đổi đối với gene người có khả năng gây các thể về sức khỏe không lường trước được.
Những gene không tồn tại riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với những gene khác, tạo ra sự hệ quả đến các bộ phận bên trong cơ thể.
“Đúng là sự chỉnh sửa mà ông Hạ Kiến Khuê đã tạo ra cho phôi thai sẽ ngăn ngừa nhiễm HIV. Thế nhưng, câu hỏi là gene CCR5 bị xóa số đông chức năng khác chứ không chỉ là cánh cửa cho HIV xâm nhập”, Mazhar Adli, một nhà truyền học thuộc Đại học Y khoa Virginia cho biết.
Gene CCR5 cũng đóng vai trò trong việc ngăn ngừa vi rút Tây sông Nile, vì vậy, tách nó ra khỏi bộ gene có thể làm một người dễ bị bệnh hơn. Đó là ý kiến của ông Feng Zhang, nhà khoa học việc làm cho Viện Broad. Ông Zang là một trong những nhà khoa học tiên phong trong việc dùng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR.
Hơn nữa, những gene không tồn tại riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với những gene khác, tạo ra sự tác hại tới các bộ phận bên trong cá thể người. “Việc xóa một gene đơn không chỉ làm thay đổi kỹ thuật những gene khác hoạt động, mà còn có khả năng thay đổi hành vi tổng khả năng của tế bào và kiểu hình của sinh vật”, ông Adli cho thấy. (Một kiểu hình là một đặc điểm quan sát được, chẳng hạn như màu thị lực nâu mà một người có được nhờ gene).
Hồi tháng 7 vừa qua, những nhà khoa học đã công bố một báo cáo trên tạp chí Nature Biotechnology rằng việc dùng công nghệ CRISPR/Cas9 có thể tạo ra các biến chứng khôn lường do vô tình thay đổi chuỗi DNA.
“Chúng ta phải sử dụng kỹ thuật này khá thận trọng, do nó liên quan tới khá nhiều vấn đề”, Tiến sĩ Avner Hershlag, Giám đốc bệnh lý viện Northwell Health Fertility ở Manhasset, New York cho thấy. Việc tiếp cận và loại bo một gene có khả năng dẫn đến những hệ quả không mong muốn tại các nơi khác trong hệ gene. Nói phương pháp khác, protein Cas9 mà những nhà khoa học muốn cắt bỏ khỏi một vị trí có khả năng di chuyển tới một vị trí khác trong hệ gene, ông Hershlag nói với tờ Live Science.
Tuy nhiên những nhà khoa học khá khó phát hiện các sự thay đổi ngầm này. Chúng sẽ không rõ ràng cho tới khi đứa bé được sinh ra và thậm chí có thể là số đông năm sau nó mới phát lộ.
“Những thay đổi thường biểu hiện muộn, và những thay đổi di truyền này có khả năng truyền lại cho phần lớn thế hệ tương lai”, ông Hershlag nói.
Thậm chí còn có một khả năng gọi là khả năng khảm (mosaicism). Thông thường, các tế bào trong cá thể người mang cùng một bộ gene giống hệt nhau, thế nhưng khả năng khảm lại là trường hợp mà trong đó một số tế bào, không phải tất cả, mang một sự thay đổi truyền bởi chỉnh sửa gen, Hershlag nói. Đây là một yếu tố có thể gây nên nhóm bệnh tật, ông nói thêm.
Cả ông Adli và Hershlag cũng chỉ ra một thực tế là, khi nói tới việc ngăn ngừa HIV, có các cách an toàn hơn và dễ dàng hơn để làm điều đó. Ví dụ, phương pháp chữa trị PrEP (người bệnh lý uống thuốc hàng ngày) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV trong những thử nghiệm. Và các kỹ thuật chữa bệnh khác cũng đang được nghiên cứu và khá có triển vọng.
"Ai sẽ chịu trách nhiệm cho các đứa trẻ chỉnh sửa gene trong tương lai khi những đứa trẻ khác được chữa trị bằng một viên thuốc đơn giản và sống hạnh phúc, còn các người chỉnh sửa gen đang trải qua tất cả những hiệu ứng chưa được xác định?", ông Adli đặt câu hỏi.
Tin tức khác:
Dịch vụ giặt màn, rèm cửa tại nhà giá rẻ HCM
Cách giặt ghế sofa tại nhà cực kỳ đơn giản mà hiệu quả
Hướng dẫn cách giặt thảm xe ôtô đúng cách tại nhà đơn giản
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét